BLOG: verbind de mens achter de hulpverlener aan de mens achter de cliënt

• augustus 17, 2022

Auteur: Anne Hueting

In ons leven hebben we allemaal verschillende rollen. Je bent zoon of dochter van iemand. Je bent misschien vader of moeder van iemand. Je bent werkgever of werknemer. Je bent een vriend of vriendin en buurman of buurvrouw. En misschien ben je wel hulpverlener of cliënt. Al die rollen zeggen iets over hoe we ons (moeten) gedragen. En dat is soms maar goed ook. Want met je dochter van tien is het niet zo handig om in de kroeg te staan. Maar met je vrienden dan weer wel. Dit heet de rollentheorie en komt uit de sociale psychologie en sociologie. En zegt dat het gedrag van een mens contextspecifiek is, gebaseerd op sociale positie en andere factoren.

Wat onze rol als hulpverlener doet met ons gedrag

De cliënt vraagt de hulpverlener om hulp en de hulpverlener zoekt met de cliënt naar het juiste antwoord. Het is in de kern een zakelijk contact, waarin de hulpverlener een set afspraken heeft meegekregen. Vanuit wet- en regelgeving, vanuit de opleiding en vanuit de werkgever enzovoorts. Dit zegt best wel wat over hoe de hulpverlener zich in het contact met de cliënt zich gedraagt. Een hulpverlener werkt bijvoorbeeld volgens een bepaalde methode. Is misschien wel alert op zorgelijke signalen. Is soms strategisch in communicatie. En is voortdurend op zoek naar een juiste balans tussen professionele afstand bewaren, maar toch nabijheid voelen en geven. Soms verloopt dat heel natuurlijk en oprecht en soms ook wel eens gespeeld of gekunsteld.

Maar de rol van cliënt is de kwetsbare mens

De rol van cliënt is heel anders. Die heeft namelijk ‘gewoon’ een vraag waar hij hulp bij wil. Of nouja, gewoon.. Voor hulpverleners zijn hulpvragen van cliënten heel gewoon. Voor een cliënt is een vraag stellen aan een hulpverlener helemaal niet zo gewoon. De stap naar een hulpverlener maken is voor veel mensen een ding. Je komt blijkbaar zelf ergens niet helemaal uit en ook mensen om je heen kunnen je niet helpen. Je moet je kwetsbaar opstellen en om hulp te durven vragen. Als je dan om hulp vraagt, ben je wat mij betreft heel moedig.

En daarom moeten we naar de mensen achter de rollen kijken en hen verbinden

Want los van de rollen, is iedereen mens. Een mens met eigen interesses, eigen voorkeuren én eigenaardigheden. En juist die mensen wil ik aan elkaar verbinden. Want daar ontstaat in mijn ogen het oprechte contact. Het mens tot mens contact. Empathie, waardering en verbinding en daaraan voegen we de rollen toe. De één de rol van hulpverlener en de ander de rol van cliënt. Mijn visie is dat hier de effectieve en meest efficiënte zorg ontstaat.

Maar is de hulpverlener dan niet veel te persoonlijk betrokken?

Hulpverleners zijn geen robots. Dus ja, soms raken bepaalde situaties je dan persoonlijk. Ik had het zelf twee weken geleden. Een moeder van mijn leeftijd moest zo verschrikkelijk huilen. Bij mij schoten de tranen ook in mijn ogen. Is dat erg? Nee. Want we stonden oprecht in contact met elkaar. En dat was prettig, want het ging om een uithuisplaatsing. Ik ben dan ook een mens, die dat liever niet wil, maar toch moet doen. Het liet op dat moment mijn oprechte intenties zien, namelijk hulp verlenen. Na zo’n dag heb ik een achterban van andere hulpverleners, intervisie, supervisie en werkbegeleiding, waardoor ik het kan wegzetten voor mezelf. En nu concludeer ik voor mezelf: nee, ik ben niet té persoonlijk betrokken, maar ik ben wel persoonlijk betrokken. Resultaat: een vreselijke situatie op een menselijke manier benaderd, zonder conflicten, discussies of aanval.